Տադեուշ Բոյ-Ժելենսկի

Տադեուշ Բոյ-Ժելենսկի; լեհ.՝ Tadeusz Boy-Żeleński
Ծննդյան անուն	լեհ.՝ Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński
Ծնվել է	դեկտեմբերի 21, 1874
Ծննդավայր	Վարշավա, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հուլիսի 4, 1941 (66 տարեկան)
Վախճանի վայր	Լվով, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	լեզվաբան, բանաստեղծ, թարգմանիչ, լրագրող, գրող, համալսարանի դասախոս, գրական քննադատ, բժիշկ և մանկաբույժ
Լեզու	լեհերեն
Քաղաքացիություն	Լեհաստան
Կրթություն	Կրակովի համալսարան և Bartłomiej Nowodworski High School?
Անդամակցություն	Լեհաստանի գրականության ակադեմիա և Լեհական Պեն ակումբ
Աշխատավայր	Լվովի համալսարան
Պարգևներ	և
Ամուսին	Zofia Żeleńska?
	Tadeusz Boy-Żeleński Վիքիպահեստում

Տադեուշ Բոյ-Ժելենսկի (այս տարբերակն ի հայտ է եկել ժամանակակից աղբյուրներում, անգլ.՝ Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński, Tadeusz Boy-Żeleński, դեկտեմբերի 21, 1874(1874-12-21)^[1]^[2]^[3], Վարշավա, Ռուսական կայսրություն^[4] - հուլիսի 4, 1941(1941-07-04), Լվով, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[4]), լեհ թատերական քննադատ, ֆրանսիական գրականության թարգմանիչ, գրականագետ, կրթությամբ բժիշկ։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1874 թվականին Վարշավայում։ Հայրը եղել է կոմպոզիտոր Վլադիսլավ Ժելենսկին։ Տադեուշ Ժելենսկին միացել է կրակովյան երիտասարդ հեղինակներին ու նկարիչների և նրանց հետ 1906 թվականին «Յամա Միխալիկա» սրճարանում հիմնել «Կանաչ գնդակ» կաբարեն` դառնալով սատիրական տեքստերի հեղինակ, որոնք հետագայում տպագրվել են «Բառեր» (լեհ.՝ Słówka) վերնագրով։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին աշխատել է երկաթուղային բժիշկ։ 1919 թվականից գրել է թատերական քննադատություն-վերլուծություններ նախ կրակովյան «Ժամ», ապա վարշավյան «Կուրիեր» թերթում։ 1922 թվականին Կրակովից տեղափոխվել է Վարշավա։

Ֆրանսերենից լեհերեն է թարգմանել բազմաթիվ ստեղծագործություններ, որոնց թվում են Մոլիերի, Ռասինի, Մարիվոյի պիեսները, Ֆրանսուա Վիյոնի, Վոլտերի, Բլեզ Պասկալի, Մոնտեսքյոյի, Շոդերլո դը Լակլոյի, Բրանտոմի, Դենի Դիդրոյի, Միշել Մոնտենի, Ժան-Ժակ Ռուսոյի, Օնորե դը Բալզակի, Մարսել Պրուստի ստեղծագործությունները։ Ստեղծել է մոտ հարյուրհատորանոց գրադարան, որոնք բաղկացած են ֆրանսիական դասականների թարգմանություններից։

«Գրական լուրեր» (լեհ.՝ Wiadomości Literackie) շաբաթաթերթում գրել է քաղաքական հոդվածներ։ Գրել է ֆելիետոնների շարքեր` «Մեր զավթիչները», «Կանանց դժոխք» և «Կոնսիստորիայի կույսեր», զբաղվել է կաթոլիկ եկեղեցու`լեհական հասարակության վրա ունեցած մեծ ազդեցության վերլուծությամբ։ Լեհաստանի գրականության ակադեմիայի անդամ է եղել։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուց հետո` 1939 թվականի սեպտեմբերին, Վարշավայից տեղափոխվել է Լվով և խորհրդային իշխանությունների ներկայացմամբ նույն թվականի հոկտեմբերին նշանակվել է Լվովի համալսարանի ֆրանսիական գրականության պատմության ամբիոնի վարիչ։ «Nowe Widnokręgi» ամսագրի խմբագրական կոլեգիայի անդամ է եղել, հոդվածներ է հրատարակել «Czerwony Sztandar» թերթում։ 1939 թվականի նոյեմբերի 19-ին ստորագրել է լեհ գրողների դիմումը, որը ողջունում էր Արևմտյան Ուկրաինայի միավորումը Ուկրաինայի խորհրդային սոցիալիստական հանրապետությանը։ 1940 թվականի հունվարին 15 այլ հեղինակների հետ սկսել է աշխատել լեհական գրականության եռահատոր դասագրքի շուրջ։

Երբ քաղաքը գրավել են հիտլերյան զորքերը, 1941 թվականի հուլիսի 3-ի լույս 4-ի գիշերը Տադեուշ Բոյ-Ժելենսկին թերապևտ Յան Գրեկի և նրա կնոջ հետ Կառլ Շյոնգարտի ղեկավարությամբ ձերբակալվել է Լվովի լեհ մտավորականությանը վերացնելու ծրագրի շրջանակներում և հենց նույն գիշերն էլ գնդակահարվել։ Գերեզմանատեղին հայտնի չէ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118808389 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

Գրականություն

Józef Hen, Błazen — wielki mąż. Opowieść o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim, wyd. Iskry.
Boy we Lwowie, red. Barbara Winklowa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 1992.
Henryk Markiewicz, Boy-Żeleński, wyd. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001, seria A to Polska właśnie.
Wojciech Natanson, Boy-Żeleński , Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տադեուշ Բոյ-Ժելենսկի» հոդվածին։

[_4aaeedf0aa276644-1] 1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_6d77c3ff8c50296c-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_c8c755349572aadb-3] 3,0 ^3,1 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)

[_e0b29c330514351d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118808389 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[1]

[2]

[3]

[4]